Ngày 7 tháng 12 năm 1941, quân Nhật tấn công hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ tại Trân Châu Cảng, Hawaii. Kết quả là phần lớn các tàu chiến của Hạm đội bị đánh chìm và khơi mào cho lời tuyên chiến chính thức giữa hai quốc gia. Mục tiêu ban đầu của các chỉ huy Nhật trong chiến tranh là vô hiệu hóa hạm đội của Hoa Kỳ, khống chế các nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, và thành lập các căn cứ quân sự chiến lược để bảo vệ lãnh thổ của Đế quốc Nhật Bản ở châu Á và Thái Bình Dương. Trong chiến lược thực hiện kế hoạch này, lực lượng Nhật lần lượt tấn công và chiếm lấy Philippines, Thái Lan, Mã Lai, Singapore, và Đông Ấn thuộc Hà Lan, đảo Wake, quần đảo Gilbert, New Britain, và Guam.[6]

Tiếp theo đó, hai nỗ lực của quân Nhật nhằm mở rộng chu vi phòng thủ của họ ở khu vực nam và trung tâm Thái Bình Dương bị cản trở trong các trận đánh tại Biển San Hô (tháng 5 năm 1942) và Midway (tháng 6 năm 1942). Hai chiến thắng mang tính chiến lược tạo điều kiện cho quân Đồng Minh nắm quyền chủ đầu ngay từ đầu cuộc chiến và tổ chức một cuộc phản công quân Nhật một nơi nào đó trên Thái Bình Dương.[7] Phe Đồng Minh quyết định chọn quần đảo Solomon, đặc biệt là phía nam của quần đảo Solomon là Guadalcanal, Tulagi, và Florida là nơi diễn ra cuộc phản công đầu tiên.[8]

Như là một phần của Chiến dịch Mo mà kết quả là trận đánh tại Biển San Hô, Hải quân Nhật gửi binh lính chiếm cứ Tulagi và các đảo gần đó ở phía Nam quần đảo Solomon. Các binh lính này chủ yếu thuộc Lực lượng Đổ bộ Đặc biệt của Hải quân Nhật, chiếm lấy Tulagi vào ngày 3 tháng 5 năm 1942, và xây dựng một căn cứ thủy phi cơ, tiếp vận nhiên liệu, và thông tin trên Tulagi và các đảo gần đó như Gavutu, Tanambogo và Florida để hỗ trợ cho chiến dịch sau đó. Trước các hoạt động của quân Nhật tại Tulagi, mối quan ngại của Đồng Minh càng tăng lên khi Hải quân Nhật cho xây dựng một sân bay lớn gần Điểm Lunga nằm cạnh Guadalcanal vào tháng 7 năm 1942. Đến tháng 8 năm 1942, quân Nhật có khoảng 900 lính tại Tulagi và các đảo gần đó, cùng với 2.800 nhân viên (nhiều người trong số họ là các lao động và chuyên gia xây dựng Triều Tiên và Nhật Bản) ở Guadalcanal.[9] Sân bay khi được hoàn thành sẽ trở thành căn cứ chính của Nhật ở Rabaul, đồng thời tạo ra mối đe dọa đối với đường dây liên lạc và tiếp tế của Đồng Minh, và thiết lập một khu vực làm bàn đạp cho các cuộc phản công trong tương lai về phía Fiji, New Caledonia, và Samoa (Chiến dịch FS).

Các sĩ quan Nhật và các hạ sĩ quan hải quân thuộc Lực lượng Đổ bộ Đặc biệt của Hải quân, tham dự cuộc bao vây Tulagi vào tháng 5 năm 1942 và đã bị giết gần như đến người cuối cùng trong một cuộc tấn công của quân Đồng Minh vào ngày 7–9 tháng 8 năm 1942.

Kế hoạch của Đồng Minh tấn công phía nam quần đảo Solomon được thảo ra bởi Đô đốc Hoa Kỳ Ernest King, Tổng tư lệnh của Hạm đội Hoa Kỳ. Ông đề xuất kế hoạch phản công để ngăn chặn việc quân Nhật sử dụng phía nam quần đảo Solomon làm căn cứ quân sự đe dọa tuyến đường tiếp tế nối giữa Hoa Kỳ và Úc, và dùng nơi đây làm bàn đạp cho các chiến dịch quân sự nhằm vô hiệu hóa hay chiếm các căn cứ chính của Nhật tại Rabaul trong khi có thể hỗ trợ Đồng Minh trong chiến dịch New Guinea, với mục tiêu cuối cùng là tìm cách chiếm lại Philippines.[10] Đô đốc Hoa Kỳ Chester Nimitz, Tổng tư lệnh lực lượng Đồng Minh tại Thái Bình Dương, quyết định lập mặt trận Nam Thái Bình Dương với Phó Đô Đốc Hoa Kỳ Robert L. Ghormley có nhiệm vụ chỉ huy trực tiếp chiến dịch phản công tại quần đảo Solomon.[11]

Nằm trong sự chuẩn bị cho cuộc phản công, tháng 5 năm 1942, Thiếu tướng Hoa Kỳ Alexander Vandegrift được lệnh di chuyển Sư đoàn Thủy quân Lục chiến số 1 do ông chỉ huy từ Hoa Kỳ sang New Zealand. Các đơn vị trên bộ, trên biển và trên không khác của Đồng Minh được điều đến các căn cứ ở Fiji, Samoa, và New Caledonia.[12] Đảo Espiritu Santo thuộc New Hebrides được chọn làm tổng hành dinh và căn cứ chính cho chiến dịch phản công sắp tới, được mang mật mã chiến dịch Watchtower, với ngày mở đầu là 7 tháng 8 năm 1942. Ban đầu, phe Đồng Minh lên kế hoạch phản công tại Tulagi và quần đảo Santa Cruz, bỏ qua Guadalcanal. Tuy nhiên, sau khi thông tin thám thính của họ phát hiện ra rằng quân Nhật đang xây dựng sân bay tại Guadalcanal, kế hoạch đã có sự thay đổi qua việc thêm vào việc tấn công chiếm lấy sân bay tại Guadalcanal và bỏ qua quần đảo Santa Cruz.[13]

Chiến dịch Watchtower của Đồng Minh huy động một lực lượng viễn chinh gồm 75 tàu chiến và vận chuyển, bao gồm cả các tàu từ Hoa Kỳ và Úc, được tập hợp gần Fiji vào ngày 26 tháng 7 năm 1942, và tham gia vào một chuộc diễn tập đổ bộ trước khi đến Guadalcanal vào ngày 31 tháng 7.[14][15] Vandegrift là tổng chỉ huy của một lực lượng gồm 16.000 lính Đồng Minh (chủ yếu là Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ) chiến đấu trên mặt đất tham gia và cuộc đổ bộ, bản thân ông trực tiếp chỉ đạo cuộc tấn công vào Guadalcanal. Nắm quyền chỉ huy 3.000 Thủy quân Lục chiến đổ bộ lên Tulagi và các đảo gần đó gồm Florida, Gavutu, và Tanambogo là Chuẩn tướng William H. Rupertus trên tàu vận tải USS Neville (APA-9).[16]

Trước cuộc chiến

Sơ đồ các cuộc đổ bộ của Lực lượng Đồng Minh tại Florida, Tulagi, và Gavutu–Tanambogo, ngày 7 tháng 8 năm 1942.

Thời tiết xấu cho phép lực lượng viễn chinh của Đồng Minh tiếp cận khu vực phụ cận Guadalcanal mà không bị phát hiện bởi quân Nhật vào buổi sáng ngày 7 tháng 8. Tuy nhiên, người Nhật cũng đã phát hiện ra sóng radio đến từ lực lượng đổ bộ của Đồng Minh đang tiến lên và chuẩn bị gửi máy may trinh sát trên cao lúc rạng đông.[17] Lực lượng tàu đổ bộ được chia làm hai nhóm, nhóm thứ nhất được giao nhiệm vụ tấn công Guadalcanal và nhóm còn lại có trách nhiệm tấn công tại Tulagi, Florida, và Gavutu–Tanambogo.[18] Các máy bay thuộc hàng không mẫu hạm USS Wasp ném bom các cơ sở của Nhật tại Tulagi, Gavutu, Tanambogo, và Florida, đồng thời bắn phá và phá hủy 15 thủy phi cơ của Nhật neo đậu gần các hòn đảo này. Vài chiếc thủy phi cơ đang làm nóng máy chuẩn bị cất cánh cũng bị ngăn chặn do phi hành đoàn và các nhân viên hỗ trợ mặt đất bị tiêu diệt trong cuộc oanh kích.[19]

Chiếc tuần dương hạm USS San Juan (CL-54) và các tàu khu trục USS Monssen (DD-436) và USS Buchanan (DD-484) bắn phá các khu vực được lên kế hoạch đổ bộ trước đó tại đảo Tulagi và Florida. Để hỗ trợ cho các cuộc tấn công tại Tulagi, Gavutu, và Tanambogo, Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ thuộc Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 2 Thủy quân Lục chiến đổ bộ lên đảo Florida vào lúc 07:40 mà không gặp phải sự đối địch. Họ nhận được sự hướng dẫn chỉ đường từ vài người Úc, như Trung úy Frank Stackpool, người vốn quen thuộc với khu vực Tulagi-Florida do đã sinh sống và làm việc tại đây trước đó.[20]